Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Bakanlığı ile bağlı kuruluşlarının 2026 yılı bütçelerine ilişkin sunum yaptı.
Bölgesel ve küresel sınamalara rağmen Türkiye ekonomisinin 20 çeyrektir kesintisiz büyüdüğüne dikkati çeken Kacır, yıl sonunda milli gelirin 1,5 trilyon doları, kişi başına düşen gelirin 17 bin doları aşmasının öngörüldüğünü aktardı.
Bakan Kacır, sanayi üretim endeksinin salgın öncesi döneme göre Almanya'da yüzde 14,7, İtalya'da yüzde 6,9, Fransa'da yüzde 3,3, İspanya'da yüzde 0,5 aşağıda seyrederken, Türkiye'de yüzde 30,6 yükseldiğine dikkati çekti.
Türkiye'nin imalat sanayi katma değerinde dünyada 14. sırada bulunduğunu vurgulayan Kacır, 9 aylık ihracatın yıllık bazda yüzde 4,1 artarak 200 milyar doları aştığını, yüksek teknolojide yüzde 12,7, orta-yüksek teknolojide yüzde 9,9 ihracat artışı olduğunu bildirdi.
Kacır, ihracatın savunma ve havacılıkta yüzde 39,3, otomotivde yüzde 12,3, gemi sanayisinde yüzde 8,7, demir ve demir dışı metallerde yüzde 6,3, elektrik ve elektronikte yüzde 5,7, mücevherde yüzde 14,3 ve kimyevi maddelerde yüzde 5,3'e yükseldiğini aktardı.
Organize Sanayi Bölgelerinde, 250 bin vatandaşa istihdam sağlayacak 6 bin fabrikanın inşa sürecinin devam ettiğini belirten Kacır, "2002'den bu yana Türkiye'nin AR-GE harcamalarını 1,2 milyar dolardan 19,9 milyar dolara yükselttik. AR-GE harcamalarının milli gelirimizdeki payı binde 5'ten yüzde 1,46'ya çıktı. 2002'de 29 bin olan tam zaman eş değer AR-GE personeli sayımız 310 bini aştı. Sayılarını 2'den 113'e çıkardığımız teknoparklara bugüne dek 13 milyar 670 milyon lira altyapı desteği sunduk. Teknoparklarda faaliyet gösteren 12 bine yakın girişim 15 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirdi. Bu girişimlerde istihdam edilen personel sayısı 124 bine, yürütülen proje sayısı ise 98 bine ulaştı. 1360 AR-GE ve 343 Tasarım Merkezinde 17 bin patent tescil edildi." diye konuştu.
"2030'da sanayimizde 200 bin robotun kullanılmasını sağlayacağız"
Bakan Kacır, HIT-30'da sundukları desteklerle elektrikli araç, güneş hücresi ve biyoteknoloji sektörlerinde 4,5 milyar dolarlık ileri teknoloji yatırımını Türkiye'ye kazandırdıklarını dile getirdi.
Toplamda 30 milyar dolar destek hedefiyle sürdürdükleri programda bu yıl 4 yeni çağrıya çıktıklarını anımsatan Kacır, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Mevcutta 250 megavat olan veri merkezi kapasitemizi yeni yatırımlarla 2030'a kadar 1 gigavata yükselteceğiz. 156 kübit işlemci gücüne sahip kuantum bilgisayarını ülkemize kazandıracağız. Yapay zeka işlemci kapasitemizi artıracak, sanayiden sağlığa, finanstan kamu hizmetlerine kadar tüm alanlarda dijital dönüşümü hızlandıracağız. Endüstriyel robot üretimine yönelik yatırımlarla, 2030'da sanayimizde 200 bin robotun kullanılmasını sağlayacağız. Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Programında bugüne kadar yüksek katma değerli 328 milyar liralık yatırımın önünü açtık. Hamle Programı kapsamında devam eden 224 yatırım tamamlandığında dış ticaret dengemize yılda 11,4 milyar dolar katkı sağlayacağız. Şarj bağlantı sayısını 81 ilimizde 36 bine ulaştırdık. Bugüne kadar 75 binden fazla Togg yollara çıktı. Togg, satışa çıktığı günden bu yana elde ettiği yüzde 25'in üzerinde pazar payıyla elektrikli otomobil segmentinde lider oldu."
"Otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde kullanılan çiplerin tasarımını yerlileştiriyoruz"
Bakan Kacır, Rekabet Öncesi İşbirliği programıyla kritik teknolojilerde yenilikçi projeleri desteklediklerini, otomotiv ve beyaz eşya sektörlerinde kullanılan çiplerin tasarımını yerlileştirdiklerini söyledi.
Destekleriyle geliştirilen yerli tasarım LED çiplerin Togg araçlarında, mikro denetleyicilerin Arçelik ürünlerinde kullanılacağı bilgisini veren Kacır, Yakın Dünya Yörüngesinde faaliyet gösterecek yerli üretim uydu takımları ile yeni nesil veri iletişimi ve görüntüleme hizmetlerini yaygınlaştıracaklarını ifade etti.
Kacır, bu yıl, TÜBİTAK programlarında 190 üniversite ve 3 bin 100 firmanın 10 bin 153 projesine 14,4 milyar lira destek sağladıklarını bildirdi.
Bugüne kadar 7,2 milyar lira kaynak sağladıkları 12 ulusal araştırma altyapısı, biyotıp ve genom, nano malzemeler, MEMS, astrofizik, güneş enerjisi, raylı sistemler ve finans teknolojilerinde nitelikli araştırmalar gerçekleştirdiğini aktaran Kacır, "İmalat sanayi ihracatımızı 2030'da 400 milyar dolara çıkaracağız. AR-GE harcamalarının milli gelir içindeki payını yüzde 2,2'ye, yüksek teknolojili ürün ihracatımızı 30 milyar dolara yükselteceğiz." değerlendirmesinde bulundu.
Bir yılda yapılan Türkiye kaynaklı bilimsel yayın sayısının, 2002'den bu yana 9 binden 52 bine yükseltildiğini kaydeden Kacır, Türkiye'nin dünyada en fazla bilimsel yayın üreten ülkeler arasında 14'üncü sırada olduğunu dile getirdi.
Son 23 yılda yıllık yerli patent başvuru sayısını 414'ten 10 bin 186'ya, yerli patent tescil sayısını ise 73'ten 3 bin 390'a çıkardıklarını vurgulayan Kacır, uluslararası 1982 patent başvurusuyla dünyada 15'inci, 1681 marka ve 597 tasarım başvurusuyla 11'inci sırada olduklarını aktardı.
"İlk nükleer teknoparkımızı kuracağız"
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, karbon ayak izini azaltmaya kararlı olduklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Dünya Bankası ile 400 milyon dolar bütçeli Türkiye Sosyal Kapsayıcı Yeşil Geçiş Projesini başlattık. Bu yıl sonuna kadar mikro ve küçük işletmeler, kooperatifler ve birliklere kalkınma ajanslarımız eliyle 663 milyon lira destek sağlayacağız. Türkiye Yeşil Sanayi Projesi'nde 2 bin 367 KOBİ'nin 9 milyar lira tutarında yeşil sanayi yatırımını KOSGEB eliyle destekliyoruz. Türkiye Organize Sanayi Bölgeleri Projesi'nde bu yıl OSB'lerimize 1,8 milyar lira kaynak sağlıyor, 4 altyapı projesini tamamlıyoruz. Önümüzdeki yıl 8,4 milyar lira kaynak ile 33 OSB'de 42 altyapı projesini bitireceğiz. Ergene Havzası Koruma Eylem Planı'nda hizmete alınan 6 atık su arıtma tesisi ve derin deşarj kolektör hattı için 17 milyar 288 milyon lira kaynak aktardık. Yenilenebilir enerji yatırımlarına sunduğumuz teşviklerle bu yıl 6 bin 30 megavat güneş enerjisi ve 4 bin 615 megavat rüzgar enerjisi yatırımının önünü açtık. Tasarımını tamamladığımız 600 kilovat gücündeki hidrojen motorunun üretimini yıl sonuna kadar TÜBİTAK RUTE'de gerçekleştireceğiz. Nükleer bilimler, radyasyon teknolojileri ve malzeme araştırmaları gibi kritik alanlarda AR-GE ve inovasyon ekosistemini bir araya getirmek üzere ilk nükleer teknoparkımızı kuracağız."
Kacır, Dijital Avrupa Programı'nda Türkiye'den 67 kuruluşun 12 projede 13,7 milyon avroluk fona erişim sağladığına dikkati çekerek, Avrupa Dijital İnovasyon Merkezi olarak Türkiye'den seçilen 5 konsorsiyumun 9 milyon avro bütçeyle çalışmalarına başladığını söyledi.
TÜBİTAK bünyesindeki süper bilgisayar ARF'in hesaplama kapasitesini 3 katına çıkardıklarını belirten Kacır, "Yapay Zeka Ekosistem çağrılarıyla kamu ve özel sektörde 45 projeyi destekliyoruz. 10 milyar doları aşan yatırımların hayata geçeceği, güvenli enerji altyapısına sahip veri merkezi bölgeleri kuracağız. Önümüzdeki dönemde yapay zeka uzmanı yetiştirmeye yönelik eğitim programlarını yaygınlaştıracak ve kamunun sahip olduğu büyük veriyi değere dönüştürerek yerli yapay zeka çözümlerini hızlandıracağız." ifadelerini kullandı.
"TÜBİTAK SAGE'nin ısıl pil üretim kapasitesini 2 katına çıkarıyoruz"
Bakan Kacır, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde AK Parti iktidarları döneminde dev bir savunma sanayisi ekosistemi inşa ettiklerini dile getirerek, savunma sanayisinde yürütülen proje sayısını 62'den 1400'ün üzerine, savunma sanayisi firmalarının yıllık satışlarını 1 milyar dolardan 20 milyar dolara yükselttiklerine işaret etti.
Son bir yılda 123 savunma sanayisi yatırımı için teşvik belgesi düzenlediklerini ve 87,7 milyar lira yatırımın önünü açtıklarını vurgulayan Kacır, "2024'te savunma sanayisinde 22 bin çalışanın istihdam edildiği 78 AR-GE ve Tasarım Merkezi'ne 54 milyar lira, teknoparklarımızda 7 bin 557 çalışanla faaliyetlerini sürdüren 331 girişime 7,3 milyar lira destek sağladık. 2002'den bu yana TÜBİTAK burs ve destek programları kapsamında 2 bin 105 savunma sanayisi projesine ve 3 bin 575 bilim insanı ve gencimize 50 milyar lira kaynak sunduk." diye konuştu.
Kacır, geçen yıl dünyada satılan her 3 Askeri İnsansız Hava Aracı'nın 2'sini Türk firmalarının ürettiğini ve Türkiye'nin dünyada kendi savaş gemisini tasarlayan, geliştiren, üreten 10 ülkeden biri olduğunu belirterek, karada, havada ve denizde envantere giren ve testleri başarıyla yapılan projelerden örnek verdi.
Havacılık platformları ile füze sistemlerinin testleri için yüksek hızlı rüzgar tünelini TÜBİTAK SAGE yerleşkesinde inşa ettiklerini belirten Kacır, şu bilgileri verdi:
"TÜBİTAK SAGE'nin ısıl pil üretim kapasitesini 2 katına çıkarıyoruz. Milli Ramjet Motorlu ve Uzun Menzilli Hava-Hava Füzesi GÖKHAN üretime geçtiğinde NATO envanterinde yer alan en uzun menzilli hava-hava füzelerinden biri olacak. GÖKDOĞAN, BOZDOĞAN, GÖKHAN hava-hava füzelerimiz ve SOM-J seyir füzemizin milli muharip uçağımız KAAN'ın dahili istasyonlarına entegrasyon çalışmalarını yürütüyoruz. KIZILELMA ve ANKA-3 ile insansız hava araçlarına hava-hava angajman kabiliyeti kazandıran sayılı ülkelerden olacağız. Balistik füzemiz TAYFUN'un test atışlarına devam ediyoruz. 2 bin kilometre menzilli füze geliştirme programını sürdürüyoruz. Lazer, elektromanyetik silahlar, otonom ve sürü sistemler, siber güvenlik, uzay, hipersonik ve kuantum gibi geleceğin savaş sahasını şekillendirecek teknolojilerde kabiliyet inşasını hızlandıracağız. Caydırıcılığımızı en üst seviyeye yükselteceğiz."
"Uluslararası yatırımların ülkemize ilgisi yükseldi"
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Kacır, güçlü ve tam bağımsız Türkiye'nin yerini uzayda da tahkim ettiklerinin altını çizerek, "Yeni haberleşme uydumuz TÜRKSAT 7A ve yüksek çözünürlüklü yeni nesil gözlem uydularımız İMECE-2 ve İMECE-3'ün üretimiyle uzayda varlığımızı güçlendireceğiz." dedi.
Ay misyonu kapsamında yörüngeler arası transferde kullanacakları hibrit itki sistemiyle uzay aracının uçuş bilgisayarı, güneş paneli, haberleşme ünitesi gibi kritik alt sistemlerini yerli imkanlarla geliştirdiklerini anlatan Kacır, uzay teknolojilerinde faaliyet gösteren 20 AR-GE merkezinde ve teknoparklardaki 290 girişimde 23 bin 31 kişinin istihdamını desteklediklerini kaydetti.
Kacır, Milli Uzay Programı'nın ilanından bu yana uzay ve havacılık alanında 25 binden fazla bilim insanı, araştırmacı ve gencin yer aldığı projelere katkı sunduklarını belirtti.
Türkiye'nin uzaya bağımsız erişimi ve büyüyen uzay ekonomisinden daha fazla pay alabilme hedefi doğrultusunda, uluslararası işbirliğiyle bir uzay limanı inşa etiklerini aktaran Kacır, 5-9 Ekim 2026'da Antalya'da Türkiye Uzay Ajansı olarak Uluslararası Uzay Kongresi'ne ev sahipliği yapacaklarını bildirdi.
Bakan Kacır, bu yılın 10 aylık döneminde sundukları teşviklerle 1 trilyon 170 milyar lira yatırımın önünü açtıklarını, 270 milyar liraya yakın yatırım büyüklüğüne sahip ve 15 bin nitelikli istihdam oluşturacak 13 büyük ölçekli ve yüksek katma değerli yatırıma proje bazlı devlet desteği sunduklarını bildirerek, "Uluslararası yatırımların ülkemize ilgisi yükseldi. Son bir yılda doğrudan uluslararası sermaye yatırımları bir önceki yıla göre yüzde 46 artarak 15 milyar 616 milyon dolara erişti." diye konuştu.