Çanakkale'nin kalbinde, doğası ve suyu ile büyüleyen Kirazlı-Balaban Mevkii, sadece bir mola yeri değil, aynı zamanda Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün iz bıraktığı nadide noktalardan biri olarak hafızalara kazınmış durumda.
Orman Yüksek Mühendisi Mehmet Akkan’ın yaptığı önemli paylaşıma göre; bu özel bölgenin tarihi, Lozan Antlaşması sonrası boğazların güvenliği için Kirazlı Nahiyesi’ne kurulan askeri birliklere dayanıyor. Lozan gereği Türk askerinin boğazlarda bulunamaması üzerine, güvenliği sağlamak amacıyla Kirazlı’ya askeri birlik yerleştirilmiş; birliklere lojistik destek sağlamak için Balıkesir-Balya-Çanakkale arasında yaklaşık 250 kilometrelik bir yol inşa edilmiştir. Bu yolun önemli bir bölümü, bölge halkının imece usulü çalışmasıyla yapılmıştır.
Bu stratejik nokta, 1934 yılında Atatürk’ün davetlisi olarak Türkiye’ye gelen İran Şahı Rıza Pehlevi’nin ziyareti sırasında daha da önemli bir hâl alır. Atatürk, Kirazlı’daki askeri birlikleri denetlerken, Balaban Mevkii’nde kısa bir mola verir. Bu sırada bölgede yaşayan Ahmet Balaban adlı vatandaş, Atatürk ve Şah’a kahve ikram eder. İşte o günden sonra bu yer, halk arasında "Balaban" olarak anılmaya başlanır. Bölge, Atatürk ve Şah’ın kır yemeği yiyip istirahat ettiği nokta olarak tarihimize geçmiştir.
1936 yılında Montreux Boğazlar Sözleşmesi ile boğazların kontrolü yeniden Türkiye’ye verilince, Kirazlı’daki askeri birlikler Çanakkale’ye taşınmış, geride kalan binalar yıllarca öğretmen okulu ve yatılı bölge okulu olarak hizmet vermiştir. Zamanla bu binalar ömürlerini tamamlamış ve yıkılmıştır.
Bugün ise Çan-Çanakkale yolu üzerindeki Balaban Mevkii, hâlâ canlıdır. Tatlı su çeşmesi ve çevresindeki doğal güzelliklerle birlikte, hem yerel halkın hem de yolcuların uğrak noktası olmaya devam ediyor. Özellikle yaz aylarında su almak isteyen vatandaşların oluşturduğu uzun kuyruklar, bu yerin değerini gözler önüne seriyor.
Balaban Mevkii; doğası, suyu, tarihi ve Atatürk’ün hatırasıyla Çanakkale’nin mutlaka görülmesi ve korunması gereken miraslarından biridir.
Orman Yüksek Mühendisi Mehmet Akkan, paylaşımında şu sözlerle duygularını ifade etti: “Ulu Önder Atatürk, vatan için çalışmış ve gönül vermiş tüm insanlarımızı saygı, minnet ve rahmetle anıyorum.”
